Οι ηλικιωμένοι αποτελούν σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας μας, αλλά αντιμετωπίζουν και σημαντικές προκλήσεις. Σκέψου τους γονείς, τους παππούδες, άλλους ηλικιωμένους συγγενείς, γείτονες, ή φίλους. Έχουν να μοιραστούν την εμπειρία και τις μνήμες τους, αλλά έχουν και ενδιαφέροντα, κοινωνικές επαφές και πράγματα να προσφέρουν. Αρκεί να μπορούν να καλυφθούν οι ανάγκες τους και να απολαμβάνουν μια γεμάτη ζωή.

Με βάση όλα αυτά, το 1990 ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) καθιέρωσε την 1η Οκτωβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων.

Λίγα λόγια για την Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων

Ο κύριος στόχος της Παγκόσμιας Ημέρας Ηλικιωμένων είναι η αναγνώριση της συμβολής των ηλικιωμένων στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Καθώς στη σύγχρονη εποχή οι ηλικιωμένοι μένουν ενεργοί και προσφέρουν εθελοντικό έργο, μεταδίδουν γνώσεις και εμπειρίες, αλλά προσφέρουν και βοήθεια στις νεότερες γενιές κυρίως μέσω της οικογένειας.

Για το 2022 η θεματική της ημέρας έχει να κάνει με τη συμβολή των ηλικιωμένων γυναικών στην πολιτική, οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική ζωή, που πολύ συχνά μένει αόρατη και παραμελημένη λόγω της ανισότητας μεταξύ των φύλων.

Ο πληθυσμός γερνά ολοένα και περισσότερο

Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, τις επόμενες τρεις δεκαετίες ο αριθμός των ηλικιωμένων ατόμων σε όλο τον κόσμο αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί, ξεπερνώντας το 1,5 δισεκατομμύριο το 2050. Η αλλαγή αυτή προβλέπεται σε όλες τις περιοχές, παρότι η αύξηση θα είναι μικρότερη στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία όπου ο πληθυσμός είναι ήδη αρκετά γηραιότερος σε σχέση με άλλα μέρη του κόσμου. 

Η Ελλάδα από τις πιο γερασμένες χώρες στην Ευρώπη

Η γήρανση του πληθυσμού είναι μια παγκόσμια τάση και κυρίως στην Ευρώπη, καθώς υπάρχουν αρκετές χώρες με μεγάλο αριθμό ηλικιωμένων που αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο τις επόμενες δεκαετίες. Μία από αυτές τις χώρες είναι και η Ελλάδα, η οποία μάλιστα έχει και την πιο γερασμένη περιφέρεια στην Ευρώπη, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat.

H Ευρυτανία έχει τον γηραιότερο πληθυσμό στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς την 1η Ιανουαρίου 2020, η περιοχή είχε 78,3% στον δείκτη εξάρτησης ηλικιωμένων. Ο δείκτης αυτός μετρά το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών σε σχέση με την ηλικιακή ομάδα των 20-64 ετών, την ομάδα δηλαδή που είναι ενεργή στην αγορά εργασίας. Ενδεικτικά, στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας ο δείκτης αυτός κυμαίνεται σε ποσοστά μεγαλύτερα από 40% ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ είναι περίπου στο 34,8%.

Στο σύνολο της ΕΕ, ο δείκτης αυξήθηκε σημαντικά την τελευταία 20ετία, καθώς το 2001 ανερχόταν στο 25,9%, δηλαδή σε κάθε άτομο άνω των 65 ετών αντιστοιχούσαν περίπου τέσσερα άτομα σε εργάσιμη ηλικία, ενώ το 2021 αντιστοιχούσαν περίπου τρία άτομα. Στο μέλλον προβλέπεται να επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο, με το ποσοστό να φτάνει το 56,7% στο σύνολο της ΕΕ, δηλαδή να υπάρχουν λιγότερα από δύο άτομα σε εργάσιμη ηλικία για κάθε άτομο άνω των 65 ετών.

Το λεγόμενο δημογραφικό πρόβλημα έχει απασχολήσει αρκετά της χώρες της Ευρώπης και η Ελλάδα το αντιμετωπίζει αρκετά έντονα.

Τι είναι το δημογραφικό πρόβλημα;

Η δημογραφία ασχολείται με τη στατιστική μελέτη των πληθυσμών και το δημογραφικό πρόβλημα αναφέρεται στη γήρανση του πληθυσμού μιας χώρας. Η γήρανση αυτή έρχεται ως αποτέλεσμα της υπογεννητικότητας, της μαζικής μετανάστευσης και του υψηλού προσδόκιμου ζωής. Η εξέλιξη αυτή έχει ως συνέπεια τη μείωση του εργατικού δυναμικού και την επιβάρυνση του ασφαλιστικού συστήματος.

Σήμερα από τους 100 κατοίκους της χώρας, οι 22 είναι άνω των 65 ετών, ενώ αναμένεται ότι το 2050 το ποσοστό θα αυξηθεί στο ένα τρίτο του πληθυσμού. Καθώς οι γεννήσεις είναι λιγότερες από τους θανάτους, το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται και υπάρχει συνεχής ροή μετανάστευσης των νέων, το αποτέλεσμα είναι μείωση και ταυτόχρονη γήρανση του πληθυσμού. 

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι

Η γήρανση του πληθυσμού και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής είναι γεγονός. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για το 2018, το προσδόκιμο ζωής για την Ελλάδα είναι κατά μέσο όρο 81,9 έτη, ενώ το προσδόκιμο υγιούς ζωής είναι τα 65,4 έτη.  Βλέπουμε λοιπόν ότι οι άνθρωποι έχουν αρκετά χρόνια ζωής μετά τη σύνταξη. Αντιμετωπίζουν όμως διάφορες προκλήσεις σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο, τις οποίες αξίζει να δούμε.

Σύμφωνα με την 50και Ελλάς, μια μη-κερδοσκοπική οργάνωση που ιδρύθηκε το 2005 και ασχολείται με τα δικαιώματα των ατόμων ηλικίας άνω των 50 ετών, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα ηλικιωμένα άτομα είναι οι εξής:

Στερεότυπα και διακρίσεις λόγω ηλικίας

Στις ανεπτυγμένες κοινωνίες κυριαρχεί η άποψη ότι τα ηλικιωμένα άτομα έχουν μειωμένες σωματικές και διανοητικές ικανότητες και μπαίνουν σταδιακά σε μια περίοδο απομόνωσης.

Ελλείψεις στην Υγεία και τη Μακροχρόνια Φροντίδα Υγείας (ΥΜΦΥ)

Λόγω της αυξανόμενης μακροβιότητας, οι πολίτες αντιμετωπίζουν πιο συχνά χρόνια προβλήματα υγείας που χρειάζονται συχνή φροντίδα. Χρειάζεται η ανάπτυξη μέτρων για να στηριχθούν οι ηλικιωμένοι, εστιάζοντας στον τομέα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ).

Ψηφιακός αναλφαβητισμός

Καθώς η ζωή γίνεται ολοένα και πιο ψηφιακή, οι ηλικιωμένοι μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην εκμάθηση και υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών.

Μη φιλικό περιβάλλον

Με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής έρχεται και η ανάγκη προσαρμογής των σπιτιών και του περιβάλλοντος έτσι ώστε να μπορούν οι ηλικιωμένοι να κινούνται άνετα και να έχουν ανεξαρτησία.

Φτώχεια

Με τη σύνταξη μπορεί να μειωθεί το βιοτικό επίπεδο των ηλικιωμένων και πολλοί έχουν κίνδυνο να αντιμετωπίσουν συνθήκες φτώχειας.

Μοναξιά

Σύμφωνα με έρευνες, το 2019 στην Ελλάδα το 10% των ηλικιωμένων νιώθει συχνά μοναξιά, ενώ το 43% συναντιέται με οικογένεια και φίλους το πολύ μία φορά το μήνα.

Εξασφαλίζοντας ευημερία στην τρίτη ηλικία

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που βοηθούν σε μια καλή και γεμάτη ζωή στην τρίτη ηλικία. Ενδεικτικά, ένας υγιεινός τρόπος ζωής με καλή διατροφή και άσκηση, η κοινωνικοποίηση και η αίσθηση προσφοράς, η επαφή με την οικογένεια και τα ενδιαφέροντα, βοηθούν τα ηλικιωμένα άτομα να μένουν ενεργά και να απολαμβάνουν τη ζωή.

Ένας σημαντικός παράγοντας είναι φυσικά και η υγεία, καθώς όσο περνούν τα χρόνια μπορεί να εμφανιστούν διάφορα προβλήματα. Η πρόληψη πάντα βοηθά σε αυτή την περίπτωση, με τακτικές εξετάσεις και ιατρικές επισκέψεις.

Είναι γεγονός όμως, πως ένας άνθρωπος άνω των 65 ετών ασφαλίζεται πιο δύσκολα παρότι οι ανάγκες για υγειονομική περίθαλψη είναι πιο αυξημένες σε αυτή την ηλικιακή ομάδα. Από την πλευρά των νεότερων γενεών, είναι καλό να παίρνουμε τον έλεγχο της υγείας και να ασφαλιζόμαστε νωρίς, έτσι ώστε να έχουμε πλήρη κάλυψη για κάθε απρόοπτο.

Αλλά η ασφάλεια υγείας για ηλικιωμένους δεν είναι απλησίαστη. Υπάρχει λύση και είναι κάτι που μπορούν τα παιδιά και τα εγγόνια να προσφέρουν στους συγγενείς που μπορεί να το έχουν ανάγκη, για να απολαύσουν μαζί πολλά υγιή χρόνια.

Εξωνοσοκομειακή Περίθαλψη με το πρόγραμμα "Προνόμιο για όλους" της Eurolife FFH

Τα Προγράμματα Εξωνοσοκομειακής Περίθαλψης της Eurolife FFH προσφέρουν ευρείες καλύψεις σε σχέση με ιατρικές επισκέψεις και διαγνωστικές εξετάσεις σε συνεργασία με κορυφαία νοσοκομεία και διαγνωστικά κέντρα για να αντιμετωπίζονται οι ανάγκες των ασφαλισμένων.

Πιο συγκεκριμένα, το πρόγραμμα Προνόμιο Για Όλους καλύπτει ένα μεγάλο εύρος εξετάσεων σε μεγάλο δίκτυο κλινικών, και είναι προσβάσιμο και σε άτομα άνω των 65 ετών χωρίς μεγάλο κόστος. Ενδεικτικά, το πρόγραμμα προσφέρει μεταξύ άλλων:

• Απεριόριστες ιατρικές επισκέψεις
• Ιατρικές επισκέψεις κατ’οίκον
• Έκτακτα περιστατικά
• Διαγνωστικές εξετάσεις
• Δωρεάν Check up μία φορά το χρόνο
• Αιμοληψία κατ' οίκον
• Επείγουσα Υγειονομική Μεταφορά στην Ελλάδα, λόγω ατυχήματος ή ξαφνικής ασθένειας έως 3 φορές το χρόνο.

Το κόστος του προγράμματος για τον κυρίως ασφαλισμένο είναι από €68 (ετήσια μικτά ασφάλιστρα).

Το πρόγραμμα προσφέρει μεγαλύτερη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας χωρίς καθυστερήσεις και ταλαιπωρία, έτσι ώστε να μπορούν οι ηλικιωμένοι να απολαμβάνουν άριστη φροντίδα και να μπορούν να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής στην τρίτη ηλικία.

Μπορείς επίσης να συνδυάσεις την ασφάλεια των ηλικιωμένων ατόμων στην οικογένειά σου με τη δική σου ασφάλεια μέσα από τα ομαδικά προγράμματα ασφάλισης της Eurolife FFH, κάνοντας έτσι ένα πολύτιμο δώρο στα αγαπημένα σου πρόσωπα για να τους στηρίξεις όσο μπορείς.