Σε συνεργασία με τον κ. Ιωάννη Δόντα  Χειρουργό - Πρωκτολόγο - Στρατιωτικό Ιατρό Διευθυντή Laser Surgery

Ο πρωκτός είναι ένα θέμα ταμπού για τους περισσότερους ανθρώπους. Παρόλα αυτά οι πρωκτικές παθήσεις είναι από τις πιο συχνές και μάλιστα έρχονται δεύτερες σε συχνότητα μετά τις παθήσεις των δοντιών. Τα κονδυλώματα του πρωκτού αποτελούν μικρά ογκίδια που αναπτύσσονται μέσα στον πρωκτό ή γύρω από αυτόν και οφείλονται σε λοίμωξη από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus - HPV). Μάλιστα έχει βρεθεί ότι σε πάνω από 95% των περιπτώσεων τα υπεύθυνα στελέχη που προκαλούν την ανάπτυξη των κονδυλωμάτων είναι τα 6 και 11. Αυτά ονομάζονται στελέχη χαμηλού κινδύνου.

Η HPV λοίμωξη στον πρωκτό εκτός από κονδυλώματα μπορεί να προκαλέσει και καρκίνο στον πρωκτό. Τα στελέχη που μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη κακοήθειας ονομάζονται υψηλού κινδύνου και τα πιο συχνά από αυτά είναι τα 16 και 18. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τα ίδια τα κονδυλώματα πολύ σπάνια εξελίσσονται σε κακοήθεια. Οι άνθρωποι όμως που έχουν κονδυλώματα στον πρωκτό έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν κάποια στιγμή καρκίνο στον πρωκτό. Αυτό συμβαίνει γιατί πολύ συχνά συνυπάρχει λοίμωξη από στελέχη χαμηλού και υψηλού κινδύνου. Η λοίμωξη από στελέχη του HPV υψηλού κινδύνου οδηγεί πολλές φορές στην ανάπτυξη ενδοεπιθηλιακών αλλοιώσεων στον πρωκτό. Αυτές οι αλλοιώσεις διακρίνονται σε χαμηλόβαθμες και υψηλόβαθμες. Οι τελευταίες ονομάζονται και δυσπλασίες και θεωρούνται προκαρκινικές.

Ποιοι κινδυνεύουν

Υπάρχουν συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες που έχουν αυξημένες πιθανότητες να νοσήσουν από καρκίνο του πρωκτού. Αυτές οι ομάδες είναι οι εξής:

• Οι άνθρωποι που ζουν με τον HIV
• Όσοι έχουν πρωκτικές σεξουαλικές επαφές (άντρες και γυναίκες)
• Όσοι έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση κάποιου οργάνου
• Οι ανοσοκατασταλμένοι
• Οι γυναίκες που έχουν διαγνωστεί ή είχαν νοσήσει στο παρελθόν από υψηλόβαθμες αλλοιώσεις ή καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, του κόλπου ή του αιδοίου.
• Όσοι έχουν εμφανίσει κονδυλώματα στον πρωκτό

Στις συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες λόγω της μεγάλης πιθανότητας να αναπτύξουν κακοήθεια στον πρωκτό, θεμελιώνεται η ανάγκη για προληπτικό έλεγχο καθώς ο καρκίνος του πρωκτού εμφανίζεται σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό με τη μορφή προκαρκινικών αλλοιώσεων. Εάν λοιπόν γίνει ο κατάλληλος έλεγχος με συγκεκριμένες εξετάσεις και ανευρεθούν αυτές οι αλλοιώσεις, υπάρχει η δυνατότητα να καυτηριαστούν. Το κακό της υπόθεσης είναι ότι οι προκαρκινικές βλάβες του πρωκτού είναι συνήθως ασυμπτωματικές, δηλαδή δεν προκαλούν συμπτώματα. Οπότε πρέπει οι άνθρωποι που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου από μόνοι τους να ενημερωθούν και να κινητοποιηθούν κάνοντας τον απαραίτητο προληπτικό έλεγχο.

Ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνω

Ο καρκίνος του πρωκτού έχει πάρα πολλές ομοιότητες με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Για αυτό το λόγο, όσοι ασχολούνται με τον πρωκτό «έκλεψαν» τις εξετάσεις που γίνονται για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και τις τροποποίησαν έτσι ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν για την πρόληψη του καρκίνου του πρωκτού. Οι εξετάσεις αυτές είναι οι εξής:

1. Τεστ Παπ Πρωκτού: Πρόκειται για μία εξέταση απλή, σύντομη (2min) και ανώδυνη, όπου ο γιατρός θα πάρει κύτταρα μέσα από τον πρωκτό με ένα ειδικό στυλεό και στη συνέχεια θα τα αραιώσει σε ένα κατάλληλο υγρό. Tο φιαλίδιο που περιέχει το υγρό με τα κύτταρα θα αποσταλεί σε ιατρό κυτταρολόγο ο οποίος θα διαγνώσει εάν υπάρχουν «άτακτα» κύτταρα στο υλικό. 
2. Δακτυλική εξέταση του πρωκτού και του ορθού: Η δακτυλική εξέταση είναι μία πολύ φτηνή και εύκολη εξέταση, κατά τη διάρκεια της οποίας μπορούν να διαγνωστούν ψηλαφητές βλάβες που είναι σκληρές, ή περιοχές όπου υπάρχει πόνος και ευαισθησία.
3. Πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας (High Resolution Anoscopy – HRA): Πρόκειται για πολύ εξειδικευμένη εξέταση που εκτελείται από ελάχιστους γιατρούς παγκοσμίως κυρίως στην Αμερική και σε λίγες χώρες της Ευρώπης. Ο Δρ. Ιωάννης Δοντάς είναι από τους ελάχιστους πρωκτολόγους στην Ελλάδα που εφαρμόζουν τη συγκεκριμένη εξέταση, η οποία γίνεται στην Κλινική Laser Surgery. Στην πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας χρησιμοποιούνται ειδικά υγρά τα οποία βάφουν τις βλάβες έτσι ώστε να είναι καλύτερα διακριτές. Πιο συγκεκριμένα χρησιμοποιούνται οξικό οξύ και διάλυμα Lugol. Επίσης χρησιμοποιείται μικροσκόπιο με ισχυρή δέσμη φωτός το οποίο παρέχει μεγάλη μεγέθυνση των αλλοιώσεων. Ως αποτέλεσμα διακρίνονται βλάβες, οι οποίες δε θα ήταν δυνατό να αναγνωριστούν με άλλες εξετάσεις όπως η απλή πρωκτοσκόπηση, η ορθοσκόπηση και η κολονοσκόπηση. Όταν τεθεί υποψία ότι μία βλάβη μπορεί να είναι προκαρκινική, πρέπει να ληφθεί ένα τεμάχιο της βλάβης και να αποσταλεί για ιστολογική εξέταση. Εάν όντως είναι δυσπλασία (προκαρκινική βλάβη), πρέπει στη συνέχεια η πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας να επαναληφθεί για να γίνει ο καυτηριασμός της συγκεκριμένης βλάβης.

Πώς γίνεται η θεραπεία των HPV βλαβών

Στις μέρες μας η πλέον σύγχρονη μέθοδος αντιμετώπισης τόσο των κονδυλωμάτων του πρωκτού, όσο και των δυσπλαστικών αλλοιώσεων είναι ο καυτηριασμός τους. Αυτό μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους όπως ηλεκτροδιαθερμία, υπερήχους, Laser κλπ. Η πιο ενδεδειγμένη θεραπεία είναι το Laser διοξειδίου του άνθρακα (Laser CO2) και μάλιστα η εξελιγμένη μορφή του είναι το Ultra Pulse Laser το οποίο παρέχει πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα τόσο για τις περιπρωκτικές βλάβες όσο και για τις ενδοπρωκτικές. Η θεραπεία των βλαβών μπορεί τις περισσότερες φορές να εκτελεστεί σε μία συνεδρία στην Κλινική Laser Surgery με τοπική αναισθησία. 

Όταν υπάρχουν περιπρωκτικές βλάβες πρέπει πάντα να εκτελείται και πρωκτοσκόπηση, καθώς περίπου στο ένα τρίτο των ασθενών συνυπάρχουν και ενδοπρωκτικές βλάβες, οι οποίες αν δεν αντιμετωπιστούν, αποτελούν μία δεξαμενή ιικού φορτίου του HPV που δίνει συνεχώς υποτροπές των HPV βλαβών. Επίσης είναι σημαντικό κατά τη θεραπεία να χρησιμοποιείται μικροσκόπιο και όχι απλοί μεγεθυντικοί φακοί, καθώς σχεδόν πάντα υπάρχουν μικροσκοπικές βλάβες που δεν είναι ορατές και αν δεν αντιμετωπιστούν και αυτές θα οδηγήσουν τελικά σε υποτροπή.

Καθώς η πρόληψη και η αποτελεσματική θεραπεία που να καλύπτει όλες τις βλάβες είναι το πιο σημαντικό στοιχείο της συγκεκριμένης πάθησης, η επαρκής ασφαλιστική κάλυψη θα μειώσει κατά πολύ το επίπεδο της ανησυχίας. Με τα ευέλικτα προγράμματα υγείας της Eurolife FFH, ο ασφαλισμένος έχει πρόσβαση στα πιο αξιόπιστα νοσοκομεία για τη θεραπεία του αλλά και σε διαγνωστικά κέντρα για την πρόληψη της νόσου. Τα προγράμματα προσαρμόζονται στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε ατόμου για να του προσφέρουν την καλύτερη δυνατή κάλυψη. Έτσι θα είναι πιο εύκολο να αποφευχθούν οι υποτροπές αυτών των κοινών αλλά συχνά ασυμπτωματικών παθήσεων.

Συνοψίζοντας, θα πρέπει να αναφέρουμε με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ενημέρωσης για τον HPV που είναι η 4η Μαρτίου, πως ο HPV στον πρωκτό είναι πολύ κοινός, αλλά κάποιες φορές μπορεί να προκαλέσει πιο επικίνδυνες βλάβες που χρήζουν θεραπείας. Όταν κάποιος άνθρωπος εμφανίσει κονδυλώματα πρωκτού, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί και να υποβληθεί στις απαραίτητες εξετάσεις πρόληψης του καρκίνου του πρωκτού.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΟΝΤΑΣ