Η 25η Οκτωβρίου είναι μία ημέρα που αφορά όλες τις γυναίκες, αφού είναι αφιερωμένη στον αγώνα τους ενάντια στον καρκίνο του μαστού. Μία ασθένεια που μπορεί να αντιμετωπιστεί, ωστόσο το πόσο καλά θα γίνει η αντιμετώπισή της εξαρτάται από τον τακτικό προληπτικό έλεγχο.

Αυτό εξάλλου είναι και το μήνυμα αυτής της ημέρας, αλλά και ολόκληρου του Οκτώβρη, που είναι ο μήνας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού.

Ο καρκίνος του μαστού σε νούμερα

Tο 2022, διαγνώστηκαν συνολικά 8.987 γυναίκες με καρκίνο του μαστού στη χώρα μας, ενώ υπολογίζεται ότι 1 στις 12 γυναίκες σε ανεπτυγμένες χώρες θα εκδηλώσει καρκίνο του μαστού σε κάποια στιγμή της ζωής της.

Μάλιστα, το 85% των γυναικών που εμφανίζουν καρκίνο του μαστού δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό και, σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτό οφείλεται σε γενετικές μεταλλάξεις που είναι αποτέλεσμα του σύγχρονου τρόπου ζωής. Ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου είναι σχεδόν διπλάσιος για γυναίκες που κάποια α’ βαθμού συγγενής τους έχει διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού.

Στάδια της νόσου

Η νόσος έχει διάφορα στάδια, τα οποία καθορίζονται βάσει:

• του μεγέθους του όγκου.
• του αριθμού των λεμφαδένων που έχουν επηρεαστεί.
• των κοντινότερων λεμφαδένων στη μασχαλιαία περιοχή.
• της πιθανότητας μετάστασης σε άλλα όργανα.

Η πρώτη κίνηση στην αντιμετώπιση της νόσου είναι συνήθως η χειρουργική επέμβαση. Ανάλογα με το στάδιο στο οποίο έχει διαγνωσθεί μία ασθενής και, φυσικά, με τη μετεγχειρητική της εικόνα, ακολουθείται η κατάλληλη θεραπεία, η οποία μπορεί να είναι είτε χημειοθεραπεία, είτε ακτινοθεραπεία, είτε ορμονοθεραπεία.

Πρόληψη και διάγνωση

Στα αρχικά της στάδια, η νόσος δε δίνει σημάδια, γι’ αυτό ο τακτικός προληπτικός έλεγχος, είναι απαραίτητος. Η αυτοεξέταση αποτελεί το πρώτο βήμα στη διαδικασία της πρόληψης, ενώ η επίσκεψη στον γιατρό για ψηλάφηση πρέπει να γίνεται τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο.

Πέρα από την κλινική εξέταση, η ψηφιακή μαστογραφία είναι ο πιο ασφαλής και σίγουρος τρόπος να έχει μία γυναίκα πλήρη εικόνα της κατάστασής της. Η μαστογραφία πρέπει να γίνεται πρώτη φορά μεταξύ 35 με 40 ετών, ενώ για τις γυναίκες άνω των 40 επιβάλλεται ο ετήσιος έλεγχος. Δεδομένου ότι η νόσος εμφανίζεται ολοένα και πιο συχνά σε μεγαλύτερες ηλικίες, προτείνεται η εξέταση ανά δύο χρόνια σε γυναίκες που έχουν περάσει το 72ο της ηλικίας τους. Εξάλλου, η ευημερία και η καλή υγεία είναι δικαίωμα και στην τρίτη ηλικία.

Στην περίπτωση που έχει παρουσιαστεί κάποιο εύρημα στην κλινική εξέταση, το υπερηχογράφημα μαστού είναι το επόμενο βήμα εξέτασης για πληρέστερη εικόνα. Στις γυναίκες μάλιστα με πυκνούς μαστούς έχει αποδειχθεί πως ο συνδυασμός μαστογραφίας και υπερηχογραφήματος μεγαλώνει τη δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης κατά 7.4%.

Εναλλακτικά μπορεί να γίνει μία εξέταση αντί για δύο, με εξαιρετικά ακριβή αποτελέσματα. Οι εξετάσεις αυτές είναι:

• Μαγνητική μαστογραφία, με 100% ανίχνευση διηθητικού καρκινώματος σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς
• Ή Ψηφιακή μαστογραφία με τομοσύνθεση, η οποία βασίζεται στην καινούργια τρισδιάστατη τεχνολογία απεικόνισης μαστού και έχει τη δυνατότητα να ξεχωρίζει τους φυσιολογικούς ιστούς από εκείνους με ύποπτα χαρακτηριστικά.

Οι παραπάνω ενέργειες καλύπτονται από τον ΕΟΠΥΥ ένα ποσοστό συμμετοχής του ασφαλισμένου ενώ σε συνδυασμό με κάποιο ιδιωτικό Πρόγραμμα διαγνωστικών εξετάσεων και ιατρικών επισκέψεων η συμμετοχή αυτή μπορεί να ελαχιστοποιηθεί.

Η κληρονομική προδιάθεση

Tο 5 -10% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού έχουν οικογενειακό ιστορικό και η κληρονομικότητα αυξάνει κατά 2 φορές τον κίνδυνο. Συγκεκριμένα, οι γυναίκες που φέρουν τις μεταλλάξεις BRCA1 ή BRCA2 έχουν έως και 80% πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού σε κάποια στιγμή της ζωής τους.

Αν κάποιο μέλος της οικογένειας εμφάνισε καρκίνο του μαστού, οι πρώτου βαθμού συγγένειας γυναίκες πρέπει να ξεκινούν τον έλεγχο νωρίτερα, από την ηλικία των 20 ετών. Η γενετική εξέταση κάνει δυνατή την έγκαιρη ανίχνευση των ογκογονιδίων, BRCA1 και BRCA2, η οποία γίνεται στο εργαστήρι του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος και σε ιδιωτικά εργαστήρια γενετικής.

Προληπτική μαστεκτομή - Η λύση απέναντι στην κληρονομικότητα

Η προληπτική μαστεκτομή είναι χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση ενός ή και των δύο μαστών, προτού διαγνωστεί ενεργός καρκίνος του μαστού. Στόχος είναι η μείωση του κινδύνου ανάπτυξης της νόσου, κυρίως σε άτομα με υψηλό γενετικό ή οικογενειακό κίνδυνο.

Σύμφωνα με μελέτες, η προληπτική μαστεκτομή μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού κατά 90-95% στις γυναίκες με BRCA1 ή BRCA2 μετάλλαξη.

Κάπου εδώ να σημειώσουμε ότι τα τελευταία χρόνια, η συχνότητα των προληπτικών μαστεκτομών έχει αυξηθεί. Στις ΗΠΑ, ο αριθμός αυτών των επεμβάσεων σημείωσε άνοδο περίπου 50% την τελευταία δεκαετία, κυρίως λόγω της μεγάλης ευαισθητοποίησης για τις κληρονομικές μεταλλάξεις.

Πότε είναι η προληπτική μαστεκτομή μια καλή επιλογή;

Στην περίπτωση που ανιχνευθούν τα ογκογονίδια BRCA1 και BRCA2, κάποιες γυναίκες προχωρούν σε προληπτική μαστεκτομή, η οποία συνήθως ακολουθείται από ανάπλαση-αποκατάσταση των μαστών στον ίδιο χρόνο, δηλαδή στο ίδιο χειρουργείο. Τα προγράμματα υγείας της Eurolife FFH όπως το Premium Health 1.500€ - Economy παρέχουν κάλυψη για το ενδεχόμενο προληπτικής μαστεκτομής.

Η ζωή μετά την προληπτική μαστεκτομή

Το ζήτημα της προληπτικής μαστεκτομής έγινε ευρέως γνωστό όταν η ηθοποιός Αντζελίνα Τζολί γνωστοποίησε στους New York Times τις πολλαπλές επεμβάσεις που έκανε καθώς ανακάλυψε ότι έφερε το υπό μετάλλαξη γονίδιο BRCA1.

Όπως ανέφερε η ίδια:

«Η απόφαση να κάνω μαστεκτομή δεν ήταν εύκολη. Αλλά είμαι πολύ χαρούμενη που την πήρα. Οι πιθανότητές μου να αναπτύξω καρκίνο του μαστού έχουν μειωθεί από 87% σε κάτω από 5%. Μπορώ να πω στα παιδιά μου ότι δε χρειάζεται να φοβούνται ότι θα με χάσουν από καρκίνο του μαστού.»

Αρκετές γυναίκες που επιλέγουν την προληπτική μαστεκτομή συχνά αναφέρουν θετικά ψυχολογικά αποτελέσματα, όπως μείωση του άγχους για τον καρκίνο του μαστού. Περίπου 15-30% των γυναικών με BRCA μεταλλάξεις επιλέγουν να αφαιρέσουν και τους δύο μαστούς (διμερής μαστεκτομή), ακόμα και αν δεν έχουν εμφανίσει καρκίνο στο παρελθόν. Ωστόσο, η διαδικασία μπορεί να έχει μακροχρόνιες συναισθηματικές και σωματικές επιπτώσεις.

Η σωστή ενημέρωση, η πρόληψη και η διάγνωση σώζουν ζωές κι αυτό αφορά κάθε γυναίκα, που οφείλει να προστατεύει τον εαυτό της.

Μάθε πώς μπορείς να προστατέψεις την υγεία σου, επιλέγοντας την ασφάλιση υγείας της Eurolife FFH.